शासन

मराठी आणि संस्कृतचा विकास

शिवाजी या जिल्ह्यात एक विशिष्ट सन्माननीय बोली असल्याची बाब असूनही शिवाजी महाराजांनी आपल्याच दरबारी मराठी भाषेची प्रार्थना केली व हिंदू राजकारणाचे व प्रख्यात सीमाशुल्क वाढवले. शिवाजीची जागा संस्कृत पासून फार परिचित होती आणि बोली विकसित केली; त्यांचे वडील शहाजी यांनी संशोधकांना प्रोत्साहन दिले होते, उदाहरणार्थ, जयराम पिंडय, ज्याने शिवाजीची सील लावली होती. शिवाजी या संस्कृत प्रगतीने पुढे गेले, आपल्या गडाचे नाव देऊन, उदाहरणार्थ, सिंधुदुर्ग, प्रचंडगड आणि सुवर्णदुर्ग उदाहरणार्थ, संस्कृत वर्गीकरणानुसार अष्ट प्रधान या नावाने त्याचे नाव दिले, उदाहरणार्थ, न्याधीधारी, आणि सिन्नत, आणि राजकारणाचा पाठपुरावा, राज्य्यवहार कोश. त्यांचे राजपुरोहित, केशव पंडित स्वत: एक संस्कृत संशोधक आणि लेखक होते.

धार्मिक व्यवस्था

शिवाजी एक विश्वासू हिंदू होते, तथापि, लोकॅलमधील सर्व धर्माची समज होती. शिवाजींच्या इतर समकालीन पवित्र लोकांच्या, विशेषतः समर्थ रामदास यांच्यासाठी असाधारण विचार होता, ज्यांच्यावर त्याने परळीचा किल्ला दिला, नंतर 'सज्जनगड' असे नाव दिले. शिवाजीवर बनलेल्या विविध सॉकेटमध्ये रामदास शिवस्तुति (राजा शिवाजीची स्तुती) हे सर्वात प्रसिद्ध आहे. शिवाजींच्या मुलाला संभाजीराजांनी शेवटच्या निधनानंतर सज्जनगडवर रामदासस्वामींसाठी समाधी बांधली. समर्थ रामदासांनीही शिवाजी महाराजांच्या मृत्यूनंतर काय करावे आणि काय करणार नाही यावर संभाजी महाराजांना पत्र लिहून काढले होते.

शिवाजीने आपल्या प्रजेची संधी धर्मासाठी करण्याची परवानगी दिली आणि विपरित परिवर्तन विपरित केला. शिवाजी यांनी याशिवाय इतर सुधारीत व पुरातन वास्तू घोषित केले. त्यांनी आपल्या राज्यातील स्त्रियांना एक उपयुक्त आणि उदारमतवादी धोरण जोडलेले आहे. मुघल पुराणवस्तूतील कफी खान आणि एक फ्रांसीसी वायव्ये फ्रान्कोइस बर्नीर यांनी त्यांच्या धार्मिक धोरणाचा अपवाद वगळले. त्यांनी त्याचप्रमाणे नेताजी पालकर आणि बाजीजी यांना पुन्हा हिंदू धर्मात आणले.

इस्लाम

शिवाजी राज्याचे मुस्लिम बहुसंख्य मुस्लीम होते, तरीदेखील ते मुस्लिमांना त्यांच्या नेतृत्वाखाली मानतात. शिवाजीचे विविध धर्मांचे समाकलन आणि लवचिकतांचे मूल्यांकन हे औरंगजेबला एक सल्ला देणारे पत्र सापडले, ज्यात त्याने लिहिले:

खरेतर, इस्लाम आणि हिंदूत्व हे गुंतागुंतीच्या अटी आहेत. ते छटा मिसळण्यासाठी आणि ब्लूप्रिंटमध्ये भरण्यासाठी अस्सल देवी पेंटरद्वारे वापरतात. तो एक मशिदी आहे की ऑफ संधी वर, supplication करण्यासाठी कॉल देव मान्यता मध्ये droned आहे तो एक अभयारण्य आहे की बंद संधीवर, chimes फक्त देव केवळ इच्छा साठी पायचीत आहेत

शिवाजीचे काही मुस्लीम सैनिक होते, विशेषत: त्यांच्या नेव्हीमध्ये. नौदलातील सिद्दी सांडल, नूर खान, दौलत खान आणि सिद्दी मिसाररी हे दोघेही नौदल दलात अविश्वासू होते; आणि सिद्दी इब्राहिमखान माऊंटेड बंदुकीचे प्रमुख होते. मुस्लीम लढाऊ सैनिक समुद्री व तोफांच्या लढाईतील प्रमुख क्षमतेसाठी प्रसिद्ध होते.